Niderlandda təhsil almaq beynəlxalq tələbələr arasında getdikcə daha da populyarlaşır — həm semestr və ya mübadilə proqramları (məsələn, Erasmus kimi), həm də tam zamanlı təhsil üçün keçərlidir. 2022-ci ildə Niderlandda 115,000 beynəlxalq tələbə daimi universitet proqramlarında təhsil alıb.
Avropanın bir sıra qonşu ölkələri kimi Niderlandda təhsil həm akademik cəhətdən zəngin imkanlar təqdim edir, həm də tələbələrin yaşayıb işləyə biləcəyi şəhərlərin çeşidliliyi ilə seçilir.
Bundan əlavə, ingilis dilində tədris olunan proqramların geniş yayılması sayəsində Niderland indi ABŞ, Birləşmiş Krallıq və Kanada kimi ölkələrlə ali təhsil sahəsində rəqabət aparır — lakin daha aşağı təhsil haqları ilə.
Əgər tələbələriniz Niderlandda təhsil almağa maraq göstərirsə, nəzərə almalı olduqları bir sıra üstünlüklər mövcuddur:
1.Niderlandda artıq çoxsaylı beynəlxalq tələbə icması mövcuddur, bu da yeni gələn tələbələrin özlərini evdəki kimi hiss etməsinə şərait yaradır.
2.Niderland universitetləri beynəlxalq səviyyədə tanınan diplomları ilə məşhurdur — bu ölkədəki universitetlərin demək olar ki, hamısı QS Universitet Reytinqində ilk 250-liyə daxildir.
3.Universitetlərdə dərslər əməkdaşlıq əsaslı keçirilir, kiçik qruplar şəklində dərslər isə tələbə və müəllimlər arasında sıx münasibətlərin yaranmasını təmin edir.
4.Tələbələr praktiki və peşəkar kurslardan yararlana bilərlər — bir çox Niderland universiteti müxtəlif sənaye sahələrindəki şirkətlərlə əməkdaşlıq edir.
Lakin Almaniyada olduğu kimi Niderland universitetlərinin təqdim etdiyi müxtəlif təhsil yolları bəzən tələbələrin haradan başlamalı olduqları mövzusunda çaşqınlıq yaşamasına səbəb ola bilər.
Buna görə də biz Niderland universitetlərinin növlərinə daha yaxından baxacaq və hər bir universitet tipinin tələbələrə nə təklif etdiyini izah edəcəyik.
Tələbələrinizin Niderlandda seçə biləcəyi bir neçə müxtəlif növ ali təhsil müəssisəsi mövcuddur. Bunlar bir-birindən fərqlənə bilər, çünki Niderland ali təhsil sistemi iki əsas istiqamətə ayrılır:
HBO (hoger beroepsonderwijs) — yəni peşə yönümlü/vokasional təhsil WO (wetenschappelijk onderwijs) — yəni elmi/akademik təhsil
Ümumilikdə, Niderlandda təhsil alan tələbələr üç əsas istiqamətdən birini seçə bilərlər:
Daha akademik və tədqiqat yönümlü bakalavr proqramları (adətən 3 il davam edir) Praktik və peşə yönümlü proqramlar (iş təcrübəsi və ya sənayedə bir illik fəaliyyət imkanı ilə) Liberal incəsənət tərzi proqramlar — tələbələr əvvəlcə geniş fənn qrupu üzrə təhsil alır, daha sonra ixtisaslaşma mərhələsinə keçirlər (ABŞ-dakı liberal arts kolleclərinə bənzəyir)
Tədqiqat universitetləri tələbələrə ciddi akademik təhsil təqdim edir və bu proqramlar adətən 3 il davam edir. Hazırda Niderlandda 13 tədqiqat universiteti var və onlardan 12-si ingilis dilində tədris olunan proqramlar təklif edir.
Tədqiqat universitetləri müxtəlif diplomlar verir və tələbənin ixtisas seçimindən asılı olaraq aşağıdakı diplomlarla məzun olmaq mümkündür:
B.A. (Bachelor of Arts) – 3 il B.Sc. (Bachelor of Science) – 3 il M.A. (Master of Arts) – 1–3 il M.Sc. (Master of Science) – 1–3 il LLB (Hüquq üzrə bakalavr) – 3 il LLM (Hüquq üzrə magistr) – 1 il
Niderlanddakı tədqiqat universitetlərinin proqramları Böyük Britaniyadakı universitet proqramlarına bənzəyir. Bu tələbələrin müəyyən bir sahəyə fokuslanaraq ixtisaslaşması üçün ideal təhsil yoludur. Yəni, orta məktəbi bitirərkən artıq hansı sahəyə yönəlmək istədiyini bilən tələbələr üçün bu yol tövsiyə olunur.
Nümunə tədqiqat universitetləri:
Maastricht University
University of Amsterdam
Erasmus University Rotterdam
Tətbiqi Elmlər Universitetlərində təhsil adətən 4 il davam edir və iş təcrübəsi və ya xaricdə təhsil komponenti daxildir. Bu universitetlərdə nəzəriyyədən çox praktik biliklərə önəm verilir və dərs qrupları daha kiçik olur.
Burada verilən diplomlar:
Tətbiqi Elmlər üzrə bakalavr (Applied Science Bachelor’s) Peşəkar ali təhsil proqramı (HBO) Nümunə proqramlar:
Kənd təsərrüfatı Otelçilik və Menecment Müəllim hazırlığı Qida texnologiyası Oyun dizaynı və memarlıq
Niderlandda 41 tətbiqi elmlər universiteti var. Kiçik universitetlər daha çox bir sahəyə yönəlib və ingilis dilində proqram təklif etməyə bilər. Böyük universitetlər isə geniş ingilis dilli proqramlara malikdir.
Tədqiqat universitetləri ilə tətbiqi elmlər universitetlərinin təqdim etdiyi proqramlar arasında demək olar ki, heç bir üst-üstə düşmə yoxdur. İstisna hallarda, hüquq və biznes hər iki tip universitetdə tədris oluna bilər. Lakin tətbiqi elmlər universitetlərində dərhal praktiki biliklərə fokuslanılır.
Əlavə olaraq, bəzi tətbiqi elmlər universitetləri artıq 3 illik sürətli proqramlar da təqdim edir. Bu proqramlar ilk iki ilin materialını bir ilə sıxlaşdırır, lakin bu cür intensiv təhsil hər tələbəyə uyğun olmaya bilər.
Əgər tələbələr daha çox praktik bacarıqlara yönəlmək və iş təcrübəsi qazanmaq istəyirlərsə, bu universitetlər onlar üçün uyğun ola bilər. Lakin akademik yönümlü təhsil istəyən tələbələr üçün uyğun seçim olmaya bilər.
Nümunə tətbiqi elmlər universitetləri:
Hague University of Applied Sciences Stenden University of Applied Sciences Rotterdam University of Applied Sciences
Universitet kollecləri tələbələrə geniş fənn seçimi ilə holistik təhsil təqdim edir və ABŞ-dakı liberal arts kolleclərinə bənzəyir.
Bu kolleclər əsasən tədqiqat universitetlərinin bir hissəsi olaraq yaradılıb. Bəzi tədqiqat universitetlərinin özlərinə məxsus universitet kollec bölmələri var.
Fənlərə nümunə:
Humanitar elmlər Sosial elmlər Elm və texnologiya İncəsənət
Tələbələr dərslərini fərdiləşdirə və öz fənn proqramlarını müəllimlərlə birlikdə qura bilərlər.
Əksər universitet kollecləri kampus şəraitində yaşayış imkanı yaradır və güclü tələbə cəmiyyəti formalaşdırmağa çalışır. Bu kolleclər həmçinin qəbul zamanı yalnız akademik göstəricilərə yox, şəxsi motivasiya, xarakter və əlavə fəaliyyətlərə də diqqət yetirirlər.
Əgər tələbələr hələ konkret sahə seçməyiblərsə və geniş spektrli, fərdiləşdirilmiş təhsilə üstünlük verirlərsə, universitet kollecləri ideal seçimdir. Üstəlik, ingilis dilində tədris və güclü sosial mühit onları beynəlxalq tələbələr üçün daha da cəlbedici edir.
Nümunə universitet kollecləri:
Amsterdam University College University College Tilburg University College Roosevelt
Yuxarıda sadalanan universitetlər dövlət universitetlərdir. Niderlandda universitetlərin əksəriyyəti ictimai qurumlardır. Ancaq bəzi özəl biznes məktəbləri də mövcuddur.
Niderlandda Webster University Leiden adlı bir Amerika universiteti də fəaliyyət göstərir. Bu universitet ABŞ tərəfindən akkreditə olunub, lakin Niderland hökuməti tərəfindən tanınmır.
Bütün tələbələr Niderlandda universitetə müraciət etmək üçün Studielink üzərindən qeydiyyat hesabı yaratmalıdırlar. Studielink Niderlandın universitetə qəbul üzrə milli bazasıdır. Əksər Niderland universitetləri tələbələrdən A-levels, IBDP və ya ABŞ orta məktəb diplomu kimi bir orta məktəb kvalifikasiyası tələb edirlər. İngiliscə tədris olunan bir kursa müraciət edən tələbələr dil biliyini sübut etmək üçün IELTS və ya TOEFL imtahanı verməlidirlər. Niderlandda universitetə müraciət edən beynəlxalq tələbələri tez-tez çaşdıran bir məsələ nisbətən aşağı qəbul tələbləridir. Gəlin bir nümunəyə baxaq:
Bristol Universiteti və Amsterdam Universiteti hər ikisi müntəzəm olaraq dünyanın ən yaxşı 100 universiteti sırasında yer alır. Bristol Universiteti adətən A Level üzrə AAA qəbul tələbi qoyur, Amsterdam Universiteti isə çox vaxt CCC ilə kifayətlənir. Bu fərq Niderland universitetlərinə xas olan sınaq ili ilə izah olunur. Niderlandda akademik il iki uzun (20 həftəlik) semestrə bölünür: birinci ildə adətən 5-6 imtahan dövrü olur və yüksək nəticə əldə etmək üçün ciddi akademik təzyiq var. Yetərincə uğur qazana bilməyən tələbələrin ikinci kursa davam etməsinə icazə verilmir (və hər il birinci kurs tələbələrinin təxminən 7%-i təhsili dayandırır).
Niderlandda təhsil almaq üçün müraciətlər adətən növbəti ilin sentyabr və ya oktyabr aylarında açılır. Əksər kurslar üçün son müraciət tarixi 1 maydır. Yerləri məhdud olan proqramlar üçün (Numerus Fixus adlanır) son tarix yanvar ayına daha yaxındır. University College-lər də tez-tez yanvar ayına qədər müraciət qəbul edir və fevral ayında tələbələri müsahibəyə dəvət edirlər.
Beynəlxalq tələbələrin əksəriyyəti Niderlandda təhsil almaq üçün yaşayış icazəsi almaq üçün müraciət etməlidir. Bunun üçün IELTS imtahanından ən azı 6.0 bal tələb olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, yaşayış icazəsi tələbələrə bütün Avropa İttifaqı və Şengen zonasında vizasız səyahət etməyə imkan verir, bu da səyahət etmək istəyən tələbələr üçün əla fürsətdir. Bristol Universiteti və Amsterdam Universiteti hər ikisi müntəzəm olaraq dünyanın ən yaxşı 100 universiteti sırasında yer alır.
Əgər tələbələr öz milli orta məktəb kvalifikasiyalarının Niderland universitetlərinə uyğun olub-olmadığından narahatdırsa, Nuffic veb saytına daxil olub daha ətraflı məlumat ala bilərlər. Bundan əlavə, Nuffic tələbə vizaları və təqaüdlərlə bağlı da faydalı resursdur.
Niderland universitetləri Aİ və Niderland vətəndaşları üçün 2023-2024-cü il üzrə təxminən 2314 avro məbləğində standart təhsil haqqı tətbiq edirlər. Qeyri-Aİ vətəndaşları üçün təhsil haqları daha dəyişkən və baha olur. Ümumi qayda olaraq, bakalavr üçün ildə 6000–15000 avro, University College-də Liberal Arts ixtisası üçün 14000 avro və tibb kimi sahələr üçün 32000 avro ödəmək lazım ola bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, özəl universitetlər öz qiymətlərini müəyyənləşdirirlər, buna görə qiymətlər dəyişə və daha baha ola bilər. Seçilən ixtisasdan asılı olaraq, bu xərclər Niderlandda təhsili qiymət baxımından rəqabətli edir – xüsusilə də ABŞ, Avstraliya və Kanadaya nisbətən.
